سنگ‌شناسی و ژئوشیمی توده گرانیتوییدی همیجان و سنگ‌های اسیدی همراه (جنوب‌ باختر بهاباد، ایران مرکزی)

منطقه مورد مطالعه که بخشی از بلوک پشت بادام را در پهنه ایران مرکزی تشکیل می‌دهد، در فاصله حدود 12 کیلومتری جنوب‌ باختر شهرستان بهاباد قرار گرفته است. سنگ‌های آذرین منطقه از دید ترکیب سنگ‌شناسی، دامنه گسترده‌ای از سنگ‌های بازیک تا اسیدی و انواع نفوذی، نیمه‌ژرف و خروجی را شامل می‌شود. توده‌های نفوذی و نیمه‌نفوذی موجود در این منطقه عبارتند از توده‌ بزرگ گرانیتوییدی همیجان، توده کوچک گرانیتوییدی فردوس، توده‌های کوچک گابرویی- دیوریتی و گنبد ریولیتی کوه‌سیاه. توده گرانیتوییدی همیجان متشکل از طیف پیوسته‌ای شامل یک توده نفوذی کم‌ژرفا در بخش‌های مرکزی تا گدازه‌ها و توف‌های ریولیتی در بخش‌های حاشیه‌ای است که به سوی بالا توسط بخش کربناتی سری ریزو (دولومیت‌ها) پوشیده می‌شود و دگرگونی حرارتی مشخصی در محل همبری دیده نمی‌شود. توده گرانیتوییدی همیجان دارای بافت پورفیری، پورفیروییدی و گرافیکی متشکل از درشت‌بلور‌های پلاژیوکلاز، فلدسپار قلیایی و کوارتز در زمینه‌ای از کوارتز و فلدسپار قلیایی به نسبت ریز‌بلور است. در گدازه‌های ریولیت حاشیه‌ای بافت‌های پورفیری و اسفرولیتی با درشت‌بلور‌های کوارتز و فلدسپار قلیایی دیده می‌شوند. توف‌های ریولیتی بافت پورفیروکلاستیک دارند. گرانیت فردوس با بافت‌های هتروگرانولار، گرافیکی و پرتیتی دارای کانی‌های اصلی ارتوز، کوارتز و پلاژیوکلاز است و ریولیت‌های کوه سیاه دارای بافت پورفیری، فلسوفیری و فلسیتی با درشت‌بلور‌های کوچک کوارتز و فلدسپار قلیایی هستند. مطالعات ژئوشیمیایی نشان از این دارد که مجموعه توده‌های گرانیتی همیجان، فردوس، ریولیت حاشیه گرانیت همیجان و گنبد ریولیتی کوه سیاه دارای ماهیت کالک‌آلکالن پتاسیم بالا تا شوشونیتی بوده و در گروه گرانیت‌های نوع S پرآلومین با گرایش به سوی I قرار می‌گیرند. در نمودارهای چندعنصری بهنجارشده عناصر کمیاب، همه گروه‌های سنگی یادشده الگوی همانندی دارند که می‌تواند نشانگر ارتباط ژنتیکی آنها باشد. این نمودارها یک الگوی غنی از  LILE (مانند Rb، K، Th و Pb) همراه با  بی‌هنجاری منفی عناصر HFSE (مانند Nb و Ti) نشان می‌دهند. الگوی عناصر خاکی کمیاب بهنجارشده با کندریت نشانگر یک الگوی به نسبت پرشیب غنی از LREE با نسبت بالای LREE/HREE است. بی‌هنجاری مثبت و منفی عناصر یاد شده در سنگ‌های مورد مطالعه می‌تواند در ارتباط با درجات پایین ذوب بخشی گوشته متاسوماتیسم ‌شده همراه با آلایش ماگمای گوشته‌ای با مواد پوسته‌ای ‌باشد. به‎طور کلی، با توجه به اطلاعات به دست آمده از مطالعات صحرایی، سنگ‌شناسی، ژئوشیمی و نمودارهای تمایز محیط‌های زمین‌ساختی گرانیت‌ها، می‌توان گفت که گرانیتویید همیجان و سنگ‌های اسیدی وابسته، در یک محیط پس از برخورد در بلوک پشت بادام تشکیل شده‌اند.